Umowa o pracę – co powinna zawierać? Jak ją rozwiązać?

Umowa o pracę - co powinna zawierać? Jak ją rozwiązać?

Panuje obecnie głębokie przekonanie, że umowa o pracę jest najlepszą formą umowy między pracownikiem, a pracodawcą. Pogląd ten prawdopodobnie narodził się w momencie, kiedy na rynku pracy dominowały głównie tzw. umowy śmieciowe. Nie gwarantowały one stabilności posady oraz nie pozwalały na skorzystanie z urlopu wypoczynkowego lub zwolnienia lekarskiego.

Czy jednak umowa o pracę faktycznie powinna być obiektem pożądania każdego pracownika? Zastanówmy co powinna zawierać umowa o pracę oraz jakie są jej plusy i minusy.

Umowa o pracę – podstawowe informacje

W języku urzędowym umowa o pracę jest czynnością prawną, w której pracownik i pracodawca składają oświadczenie woli i zobowiązują się do przestrzegania zapisów w niej zawartych.

W praktyce polega to na tym, że pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, natomiast ten wypłaca wcześniej ustaloną kwotę pieniędzy.

Każda umowa o pracę powinna być sporządzona na piśmie. Najpóźniej powinno to nastąpić w dniu rozpoczęcia pracy przez nowo zatrudnioną osobę.

Co powinna zawierać umowa o pracę?

Tak jak każda umowa, tak i umowa o pracę musi spełniać określone wymagania zawarte w kodeksie pracy.

Każda umowa o pracę powinna zawierać:

  • strony umowy – podawane są dane pracownika i pracodawcy, w przypadku firmy zatrudniające konieczne jest podanie siedziby firmy oraz jej przedstawiciela, z którym zawierana jest umowa
  • rodzaj umowy – kodeks pracy zakłada możliwość podpisania różnych umów o pracę w zależności od czasu na jaki jest zawierana. Temat ten zostanie rozwinięty w dalszej części artykułu
  • data zawarcia – jak już zostało wspomniane, ostateczną datą na zawarcie umowy jest dzień rozpoczęcia pracy przez pracownika
  • miejsce wykonywania pracy – umowa o pracę różni się od umów śmieciowych m.in. tym że musi określać dokładne miejsce w którym pracownik będzie pracować. Zazwyczaj jest to siedziba firmy.
  • rodzaj pracy i zakres obowiązków – pod tymi zagadnieniami kryje się posada na jaką będzie zatrudniony nowy pracownik oraz co będzie należało do jego obowiązków. Jest to niezwykle ważny punkt, gdyż to na jego podstawie pracownik może odmówić wykonania danej czynności.
  • wynagrodzenie – w punkcie tym powinna znaleźć się dokładna kwota wynagrodzenia z podziałem na określone składniki. To znaczy, że w umowie jasno powinna być określona podstawa wynagrodzenia oraz wszelkie bonusy i możliwe premie do uzyskania z tytuły wykonywanej pracy. W punkcie tym musi się też znaleźć informacja o dokładnym terminie wypłaty wynagrodzenia i jaki okres ono obowiązuje.
  • wymiar czasu pracy – określa ile godzin dziennie, tygodniowo lub miesięcznie musi przepracować pracownik, aby otrzymać pełne wynagrodzenie. Wskazywane są także dokładne godziny oraz zmiany, w jakich pracownik musi odbywać pracę. Punkt ten informuje również, czy umowa o pracę podpisywana jest na cały etat, czy jedynie na jego część (pół lub ćwierć etatu).
  • termin rozpoczęcia pracy – jest to czas w którym pracownik zobowiązuje pojawić się w pracy od momentu podpisania umowy, zazwyczaj jest to ten sam dzień co data podpisania umowy.
  • okres wypowiedzenia – jest to czas jaki pracownik będzie musiał przepracować po złożeniu lub otrzymaniu wypowiedzenia (zwolnienia).

Jakie są rodzaje umowy o pracę?

Jak już zostało wspomniane w tekście umowa o pracę może być podzielona na kilka rodzajów:

  • na okres próbny
  • na czas określony (na zastępstwo lub określoną ilość miesięcy, czy lat)
  • na czas nieokreślony

Umowa o pracę na okres próbny zawierana jest najczęściej jako pierwsza umowa między pracownikiem i pracodawcą. Zawiera ona wszystkie przywileje normalnej umowy o pracę, jednak nie może ona trwać dłużej niż 3 miesiące.

Umowa o pracę na czas określony, często bywa drugą umową zaraz po umowie na okres próbny. Zawierana jest ona zazwyczaj na okres kilku lat (2 lata). Pracownik nie może jednak na podstawie takiej umowy pracować u jednego pracodawcy dłużej niż 36 miesięcy.

Umowa na czas określony to ostatnia umowa w kolejności. Nie określa on czasu na jaki jest zawierana. Jest to najlepsza forma umowy dla osób starających się o kredyt lub raty.

Jak rozwiązać umowę o pracę?

Pomimo, że umowa o pracę gwarantuje największą stabilizację to może być ona także zerwana w każdym momencie. Z tą jednak różnicą, że ani pracownik ani pracodawca nie zostają na lodzie, gdyż każda umowa o pracę wymaga przepracowania określonego w przepisach okresu próbnego. Ten czas pozwala pracownikowi na znalezienie nowej posady, natomiast pracodawca przez miesiąc może poszukać innego pracownika.

Wypowiedzenie umowy o pracę musi być złożone na piśmie. Należy w nim określić na jakiej zasadzie dochodzi do jej rozwiązania. Może to być:

  • rozwiązanie umowy z porozumieniem stron – jest to sytuacja w której pracodawca oraz pracownik wspólnie odstępują od umowy
  • rozwiązanie umowy z winy pracownika – w przypadku złamań zapisów w umowie możliwe jest dyscyplinarne zwolnienie pracownika
  • rozwiązanie umowy na wniosek pracownika – jest to sytuacja w której pracownik decyduje się sam odejść z pracy
  • rozwiązanie umowy na wniosek pracodawcy – jest to kolokwialne zwolnienie pracownika przez pracodawcę